Nauka chemii cz. 6

Do ciał, które najczęściej znajdują się w przyrodzie w postaci kryształów, należy gips. U nas w wielu miejscach, np. w krakowskim, można znaleźć dużo kryształy gipsu, zagrzebane w piasku, albo też w zwartych szeregach ustawione wzdłuż ścian wąwozów i w łożyskach potoków. Jeżeli pogrupujemy oddzielny kryształ gipsu rozdzielić na drobniejsze części, to zauważymy, że podział podobny łatwo idzie w kierunku równoległym do największych powierzchni kryształu, znacznie zaś trudniej w kierunku do powyższego prostopadłym; kryształ gipsu rozdziela się bez trudności na coraz cieńsze blaszki, które można odłupywać jedne od drugich nie tylko nożem, lecz nawet i paznokciem.

To samo stosuje się do innych kryształów: sześciany soli kuchennej, często znajdowane w Wieliczce, przez uderzenie rozpadają się na mniejsze sześcianki. Okazuje się z tego, że w kryształach spójność jest nie jednakowa w rozmaitych kierunkach. Przekonano się, że strefy jednakowego działania spójności są płaszczyznami, nachylonymi według określonych kątów względem idealnych linii prostych, przecinających się w geometrycznym środku kryształu i zwanych jego osiami. Wspomniane płaszczyzny nazywają się płaszczyznami  łupliwości, a sama własność łupliwością.